Czemu mamy chronić zabójcze rekiny?

Rekiny są gatunkiem kluczowym, co oznacza, że ich obecność i rola ekologiczna wpływa zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio na życie wielu innych gatunków, w tym nas – ludzi.

Można myśleć o rekinach jako o “lekarzach społeczności oceanu“. Ich funkcjonalna rola ekologiczna polega na usuwaniu (zjadaniu) martwych, umierających, słabych, chorych, rannych itp., co pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się chorób, co jest bardzo ważne dla zdrowia populacji ryb, co bezpośrednio przekłada się na nasze zdrowie jako konsumentów jak i wielu innych morskich zwierząt.

Rekiny wyewoluowały niezwykłe systemy sensoryczne, które pozwalają się im skupić na konkretnym, rannym lub chorym osobniku, co może również wyjaśniać, dlaczego tak rzadko to właśnie człowiek staje się ofiarą rekina.

Na świecie co roku odnotowuje się mniej niż 10 śmiertelnych przypadków ataku rekinów na ludzi, w porównaniu do około 150 śmierci spowodowanych przez uderzenie człowieka spadającym kokosem i 259 śmiertelnych wypadków przy robieniu tzw. “selfie”.

Przez eliminowanie słabych i rannych ryb oraz innych morskich stworzeń, rekiny zachęcają do ewolucji, dzięki czemu tylko najsilniejsze i najzdrowsze osobniki mają szansę na rozmnażanie, co prowadzi do powstania bardziej odpornych i zdrowszych populacji ryb, równowagi w populacjach innych morskich zwierząt, co w konsekwencji przynosi również korzyści ludziom.

Rekiny utrzymują równowagę między mezodrapieżnikami a populacjami na niższych poziomach troficznych takich jak roślinożercy. Rekiny można porównać do “lwów oceanicznej sawanny”. Sama obecność rekinów pomaga utrzymać zdrowie populacji roślinożerców, zachęcając je do ciągłego przemieszczania się, aby nie doprowadzić do zaniku zielonych stref oceanu.

Rekiny pomagają również rozprowadzać składniki odżywcze, zarówno bezpośrednio poprzez ich wydalanie, jak i zachęcając swoje ofiary do migracji, co dodatkowo przemieszcza składniki odżywcze jak i energię w kolumnie wodnej.
Korzyści ekonomiczne płynące z obserwacji rekinów w programach ekoturystycznych przynoszą miliony, a wkrótce miliardy dolarów dla globalnej gospodarki. Z wielu powodów rekiny są znacznie cenniejsze żywe niż martwe.

W ciągu ostatnich kilku dekad rekiny były intensywnie wyławiane i zabijane wyłącznie dla swoich płetw na “zupę z płetwy rekina”. Zupa z płetwy rekina nie jest spożywana ze względów odżywczych, w rzeczywistości mięso rekina jest bardzo bogate w toksyny i nie powinno być spożywane. Zupa z płetwy rekina jest starą “tradycją” w niektórych częściach Chin, która stała się bardziej popularna w ostatnich dekadach i bezpośrednio wiąże się z dewastacją większości dużych gatunków rekinów. Co roku zabija się ponad 100 000 000 rekinów, a większość z nich z powodu wysokiego popytu na zupę z płetwy rekina.

Czemu mamy chronić zabójcze rekiny?
Połów rekinów nie jest zrównoważony, co oznacza, że nie mogą się one rozmnażać wystarczająco szybko, aby utrzymać swoje populacje. Naturalnie najwyższe drapieżniki w hierarchii rozmnażają się powoli, mają długie okresy ciąży i rodzą niewiele młodych. Większość dużych gatunków została zredukowana do ostatnich 10% swojej populacji, a ich liczba szybko spada na skutek zmniejszonej liczby osobników co oznacza mniej interakcji lub szans na znalezienie partnera do koopulacji.

Populacje rekinów są również szybko zmniejszane z powodu komercyjnych metod połowu. Rekiny, wraz z wieloma innymi morskimi zwierzętami, takimi jak żółwie morskie, delfiny, wieloryby, morskie ptaki i inne, są często łapane jako “przypadkowy połów” w procesie połowu komercyjnego. Istnieją różne metody połowu, takie jak połów długimi linami, sieci przeciągowe, trałowanie dna i sieci torebkowe, które są wyjątkowo niszczycielskie. Komercyjne rybołówstwo przyczynia się również do wytwarzania ponad 50% morskich odpadów. Bez osobników zainteresowanych tymi odpadami, tak jak rekiny, tracimy faunę oceanu na marne.

Rekiny są również zabijane dla sportu. W miejscach takich jak Floryda w Stanach Zjednoczonych czy w zachodniej Australii rekiny są łowione nocami tylko i wyłącznie dla zabawy. Pomimo ponownego wypuszczeniu takiego rekina „na wolność” te często nie przeżywają nawet kilku dni po tak traumatycznym zdarzeniu. Najwyższe drapieżniki, takie jak rekiny, lwy i gepardy, muszą oszczędzać energię, więc walka o życie często wyczerpuje je do tego stopnia, że nie są w stanie się po niej otrząsnąć.

Rekiny są zabijane również dla oleju z wątroby, który jest wykorzystywany w kosmetykach i farmaceutykach, mimo że istnieją rozmaite roślinne zamienniki o tej samej strukturze chemicznej. Rekiny zabija się również dla ich chrząstki, która jest fałszywie reklamowana jako mająca korzyści zdrowotne dla stawów, pomimo braku naukowych dowodów otwierdzających jakiekolwiek korzyści zdrowotne związane z konsumpcją chrząstki rekina.

Rekiny są również zabijane na pamiątki. Ich zęby, szczęki, a czasami nawet małe rekiny są wycinane z ciał matek i umieszczane w słoikach na potrzeby sklepów z pamiątkami na całym świecie.

Ochrona rekinów to ochrona zdrowia naszych oceanów, a zdrowe oceany oznaczają zdrowsze życie dla nas wszystkich.